متن کامل روایت عنوان بصری با ترجمه آن

  • این روایت از حضرت امام جعـفر صادق علیه‌السّلام منقول است ، و مجلسی در کتاب « بحارالأنوار» ذکر نموده است ؛ و چون دستورالعمل جامعی است که از ناحیه‌ آن إمام هُمام نقل شده است ، ما در اینجا عین الفاظ و عبارات روایت وبه دنبال آن ترجمه‌اش را بدون اندک تصرّف ذکر می‌نمائیم تا محبین و عاشقین سلوک إلی اللَه از آن متمتّع گردند :
  • ـ أقُولُ : وَجَدْتُ بِخَطِّ شَیخِنَا الْبَهَآئِی قَدَّسَ اللَه رُوحَهُ مَا هَذَا لَفْظُهُ :
  • قَالَ الشَّیخُ شَمْسُ الدِّینِ مُحَمَّدُ بْنُ مَکی : نَقَلْتُ مِنْ خَطِّ الشَّیخِ أحْمَدَ الْفَرَاهَانِی رَحِمَهُ اللَه ، عَنْ عُـِنْوَانِ1 الْبَصْرِی ؛ وَ کانَ شَیخًا کبِیـرًا قَدْ أتَی2 عَلَیهِ أ رْبَعٌ وَ تِسْعُونَ سَنَةً .
  • قَالَ : کنْتُ أخْتَلِفُ إلَی مَالِک بْنِ أنَسٍ سِنِیـنَ . فَلَمَّا قَدِمَ جَعْفَرٌ الصَّادِقُ  عَلَیهِ‌السَّلاَمُ الْمَدِینَةَ اخْتَلَفْتُ إلَیهِ ، وَ أحْبَبْتُ أنْ ءَ‌اخُذَ عَنْهُ کمَا أخَذْتُ عَنْ مَالِک .
  • « ـ می‌گویم : من به خطّ شیخ ما : بهاء‌الدّین عامِلی قَدَّس اللَه روحَه چیزی را بدین عبارت یافتم :
  • شیخ شمس الدّین محمّد مکی (شهید اوّل) گفت : من نقل می‌کنم از خطّ شیخ احمد فراهانی رحمة اللَه از عُنوان بصری ؛ و وی پیرمردی فرتوت بود که ازعمرش نود و چهار سال سپری می‌گشت .
  • او گفـت: حال من این طور بود که به نزد مالک بن أنس رفت و آمد داشتـم.
  • چون جعفر صادق علیه‌السّلام به مدینه آمد ، من به نزد او رفت و آمد کردم ، و دوست داشتم همان طوری که از مالک تحصیل علم کرده‌ام ، از او نیز تحصیل علم نمایم .»
  •  فَقَالَ لِی یوْمًا : إنِّی رَجُلٌ مَطْلُوبٌ وَ مَعَ ذَلِک لِی أ وْرَادٌ فِی کلِّ سَاعَةٍ مِنْ ءَ‌انَآءِ اللَیلِ وَ النَّهَارِ ، فَلاَ تَشْغَلْنِی عَنْ وِرْدِی ! وَ خُذْ عَنْ مَالِک وَ اخْتَلِفْ إلَیـهِ کمَا کنـْتُ تَخْـتـَلِفُ إلَیهِ .
  • « پس روزی آن حضرت به من گفت : من مردی هستم مورد طلب دستگاه حکومتی ( آزاد نیستم و وقتم در اختیار خودم نیست ، و جاسوسان و مفتّشان مرا  مورد نظر و تحت مراقبه دارند. ) و علاوه بر این ، من در هر ساعت از ساعات شبانه روز ، أوراد و اذکاری دارم که بدانها مشغولم. تو مرا از وِردم و ذِکرم باز مدار! و علومت را که می‌خواهی ، از مالک بگیر و در نزد او رفت و آمد داشته باش ، همچنان که سابقاً حالت اینطور بود که به سوی وی رفت و آمد داشتی.»
  • فَاغْتَمَمْتُ مِنْ ذَلِک ، وَ خَرَجْتُ مِنْ عِنْدِهِ ، وَ قُلْتُ فِی نَفْسِی : لَوْتَفَرَّسَ فِی خَیرًا لَمَا زَجَرَنِی عَنِ الاِخْتِلاَفِ إلَیهِ وَ الأخْذِ عَنْهُ .
  • فَدَخَلْتُ مَسْجِدَ الرَّسُولِ صَلَّی اللَه عَلَیهِ وَ ءَ‌الِهِ وَ سَلَّمْتُ عَلَیهِ ، ثُمَّ رَجَعْتُ مِنَ الْغَدِ إلَی الرَّوْضَةِ وَ صَلَّیتُ فِیهَا رَکعَتَینِ وَ قُلْتُ : أسْألُک یا اللَه یا اللَه ! أنْ تَعْطِفَ عَلَی قَلْبَ جَعْفَرٍ ، وَ تَرْزُقَنِی مِنْ عِلْمِهِ مَا أهْتَدِی بِهِ إلَی صِرَاطِک الْمُسْتَقِیمِ !
  • « پس من از این جریان غمگین گشتم و از نزد وی بیرون شدم ، و با خودگفتم : اگر حضرت در من مقدار خیر جزئی را هم تفرّس می‌نمود ، هر آینه مرا از رفت و آمد به سوی خودش ، و تحصیل علم از محضرش منع و طرد نمی‌کرد .  
  • پس داخل مسجد رسول اللَه صلّی اللَه علیه و آله شدم و بر آن حضرت سلام کردم . سپس فردای آن روز به سوی روضه برگشتم و در آنجا دو رکعت نماز گزاردم و عرض کردم : ای خدا ! ای خدا ! من از تو می‌خواهم تا قلب جعفر را بهمن متمایل فرمائی ، و از علمش به مقداری روزی من نمائی تا بتوانم بدان ، به سوی راه مستقیم و استوارت راه یابم !»

متن کامل روایت عنوان بصری با ترجمه آن

وصیت نامه امیر المومنین به امام حسن در حاضرین

کتاب ارزشمند «حیات جاوید» شرحی است اجمالی و شیوا از حضرت آیة‌الله حاج سید محمدمحسن حسینی طهرانی قدّس‌الله‌سرّه، بر وصیت‌نامۀ مُعجز‌نمایِ حضرت امیرالمؤمنین به فرزند خویش حضرت امام حسن علیهما‌السلام که در بازگشت از جنگ صفّین در منطقۀ حاضرَین بیان فرموده‌اند. وصیت‌نامه‌ای که به تعبیر مرحوم علامه طهرانی با بودن این وصیت‌نامه «دیگر از بیان مکارم اخلاق و آدابْ دم زدن مایۀ شرمندگی است» و به تعبیر مرحوم مؤلف «بجاست که آن‌را آئین‌نامۀ فلاح و رستگاریِ دو سرا نامید»
مرحوم مؤلف در این شرح مختصر، در ضمن عباراتی کوتاه، معانی بلندی از معارف توحیدی و عرفانی و ظرائفی دقیق از مسائل سلوکی و اخلاقی، و حقایقی بکر و کم‌نظیر را به میان آورده و ساحت علم و فضیلت را به تدبّر بر این آموزه‌های برآمده از مکتب وحی فراخوانده است.
اهمّ مطالب مندرج در این کتاب:
• ضررهای سوء استفاده از باورهای دینیِ مردم
• تحریف کلمات معصومین، بی‌حرمتی به ساحت ارزشهای والای انسانی
• منشأ پیدایش توهمات، جهل بشر و تعلّق به امور ظاهری و حسی است
• پرهیز از ورود در مسائل شبهه‌ناک
• برخی از شرایط امر‌به‌معروف و نهی‌از‌منکر
• انسان نباید از ناحیۀ خود تکالیف را کم و زیاد کند
• اشتغال به دنیا، نباید نفس را از توجه به خداوند باز دارد
• ضرورت پرهیز از امور منافی با کرامت انسانی
• بحثی مبسوط پیرامون کیفیت روابط مرد و زن از منظر عقل و شرع، و پاسخ به شبهات مربوطه،
• امیرالمؤمنین صلاح امور اجتماع را در دوری از ارتباط مرد و زن می‌دانند
• نقش پیشرفت چشمگیر ارتباطات در ازهم‌پاشیدگیِ پیوندهای خانوادگی

شرح وصیت نامه امیر المومنین به امام حسن در حاضرین

کتاب اربعین در فرهنگ شیعه

در کتاب «اربعین در فرهنگ شیعه» اثر گرانسنگ حضرت آیة الله حاج سید محمد محسن حسینی طهرانی قدس سره، با استفاده از منابع تاريخى و روايى و تمسّك به سيره حضرات معصومين عليهم‌‏السّلام، به اثبات رسیده است که اربعین از مختصّات حضرت سیدالشهداء علیه السلام بوده و علیرغم تأکیداتِ بسیار بر اقامۀ مجالس ذکر، هیچ اثری از اقامۀ مجلس اربعین براى ساير معصومین علیهم السلام در طول تاریخ به چشم نمى‌‏خورد. از اینرو اربعين گرفتن براى اموات به هر صورت، مورد امضایِ شارع نبوده و بدعت و محرّم است.
اهمّ مطالب مندرجه در این اثر:
• حقیقت معنای «شعار» در مکتب تشیع
• ولایت و امامت، محور اصلی در مکتب تشیع
• تعدّی از حدود ولایت، منافی با تعبّد و منجر به بدعت است.
• قیام سیدالشهداء علیه السلام حیاتی‌ترین شاخص حق و باطل
• ارزش تاریخ عاشورا به حضور یک امام معصوم است؛ نه یک فرد عادی
• غلط بودن مراسم «هفتم» و «چهلم» و «سال» برای اموات، بر اساس مبانی شریعت
• زیارت اربعین علامتِ ایمان و شعارِ شیعه

کتاب اربعین در فرهنگ شیعه

کلمات و مواعظ و خطب حضرت سید الشهدا

کتاب لمعات الحسین علیه السلام تالیف گران‌سنگ حضرت علامه آیة الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی قدس سره است. این کتاب شریف حاوی برخی کلمات و مواعظ و خُطَبِ دُرربارِ سید و سالار شهیدان، حضرت اباعبدالله الحسین علیه‌السلام، با ذکر مدارک معتبر همراه با ترجمه‌ای شیوا و مختصر از حضرت علامه می‌باشد.
هدف ایشان از اینکه از شرح و بسط خودداری کرده و فقط به ترجمه اکتفا شده، این بود كه به واسطه ايجاز و اختصار، قابل آن باشد كه بر روى پرده‏‌ها و تابلوها نوشته شده و در مجالس و محافل، خصوصاً مجالس عزاداری و تکایا همچون اشعار محتشم نصب گردد، تا شرکت‌کنندگان، در عین استفادۀ سمعی از خُطَبا و گویندگانِ راستین، استفادۀ بصری نیز نموده و عین آن کلمات را حفظ، و سرمشقِ زندگی و عمل خود قرار دهند.
مضاف بر آن، وقایع شهادت سیدالشهداء علیه‌السلام در روز عاشورا با استناد به منابع معتبر نیز در این رساله ذکر شده است.

کلمات و مواعظ و خطب حضرت سید الشهدا

سخنرانی‌های شرح حدیث عنوان بصری

کیفیت بنیانگذاری مکتب عرفانی مرحوم علامه طهرانی 1 سؤال علامه طهراني از آية اللَه انصاري همداني در مورد تشكيل جلسه و موافقت ايشان. 2 نحوۀ تشكيل جلسه و تعداد آن. 3 ضايعه فقدان حضرت علامه طهرانی قدس اللَه نفسه و علوم ايشان جبران‌ناپذير است. 4 طلاب علوم ديني بايد حقائق را از علماء ربّاني دريافت كنند. 5 اهتمام شديد حضرت علامه طهراني در امر تبليغ و ثمرۀ آن. 6 اهتمام شديد علامه طهراني در تدوين كتب پس از انقلاب و هجرت به ارض مشهد مقدس. 7 يكي از علل تشكيل جلسۀ تفسير حديث عنوان بصري عدم دسترسي شاگردان حضرت علامه طهرانی به ايشان است. 8 اصرار دوستان و پيروان مرحوم علامه طهرانی بر بدست آوردن مباني ایشان يكي ديگر از علل تشكيل جلسۀ عنوان بصري بوده است. 9 انتخاب شرح حديث «عنوان بصري» بدليل اهميت ويژۀ آن از ديدگاه مرحوم علامه طهراني قدس اللَه نفسه مي‌باشد. 10 تأكيد بليغ مرحوم علامه طهرانی به شاگردانشان بر عمل به وظائف و تكاليف سلوكي. 11 سخن نغز و شيواي حضرت حدّاد قدس اللَه سرّه در مورد كسانيكه خداوند از دادن مال ومكنت به آنها دريغ مي‌فرمايد. 12 داستان برخورد مرحوم قاضي با مرحوم حاج سيد هاشم حدّاد در رابطه با طفل ايشان و نهي نمودن از اهانت به طفل.

سخنرانی‌های شرح حدیث عنوان بصری

سخنرانی‌های سلوک خانواده – سخنرانی‌های مخدرات آیت الله طهرانی

لزوم صداقت وخلوص نیت در راه سیرو سلوک 1 – اختلاف و كدورت نفساني دو مؤمن از يكديگر منجر به عدم قبولي عبادات آنها مي‌شود. 2 – اختلاف و كدورت نفساني دو مؤمن نه تنها به حق آنها ضرر مي‌رساند بلكه در ملكوت ساير افراد هم تأثير سوء مي‌گذارد. 3– جنبه ظاهر و جنبه باطن عبادت. 4– مرحوم آیت اللَه انصاري همدانی رضوان اللَه عليه مي‌فرمودند: من از چايي كه در يك منزل مي‌نوشم مي‌فهمم كه خانم آن منزل از آمدن من در آن منزل راضي هست يا نيست. 5– ملكوت عبادات و جنبة ربطي عبادات به كيفيت نيّت انسان بر مي‌گردد. 6 – دستور مرحوم علامه طهراني به استاد طهراني مبني بر بيان مطالب به صورت كلي. 7 قدم اول سالک راه خدا ، داشتن نیّت صادق و خالص در مقصد وهدف خویش می باشد. 8 حكايت برخورد اميركبير با قاضي‌القضاة طهران كه در قضاوتش به اشخاص نظر داشت نه به حقّ. 9 – صداقت علامه طهراني رضوان اللَه عليه در عدم تبعيض بين رفقا و فرزندانشان مشهود بود. 10 – مقايسه‌اي ميان صداقت و استقامت اميرالمؤمنين عليه السلام در جنگ‌ها با عملكرد ساير خلفا.

سخنرانی‌های سلوک خانواده – سخنرانی‌های مخدرات آیت الله طهرانی

اختصاص ملكیت حقیقى به پروردگار متعال و ائمه معصومین علیهم السلام‏

تأكيد بر حفظ هويّت و اصالت‌هاي اسلامي، شرح فقره: قلت يا ابا عبداللَه: ما حقيقة العبودية …حیث أمَرهم اللَه به، 1 – بر اساس سنت پيغمبر اكرم صلی اللَه علیه وآله وسلم خطيب و شخصي كه مسائل اخلاقي و اسلامي را مطرح مي‌كند بايد بر روي منبر به سخنراني بپردازد نه در پشت تريبون. 2 – اگر نماز بر اساس شرايطي كه در سنّت و شرع آمده اقامه شود تأثيرات بسيار عميقي بر روح و جان افراد خواهد گذاشت. 3 – ائمه هدي عليهم السلام مسلمانان را به سمت تعالي و رشد و تفوّق علمي بر ساير ملل دعوت مي‌كنند. 4 – قرون وسطي آشكار كننده انحطاط فرهنگي و تمدني غرب. 5 – در جامعه اسلامي عمران و آبادي و رسيدگي به مسائل فرهنگي و اجتماعي كه حيات جامعه متوقف بر آنست از مراتب ايمان بشمار مي‌رود. 6 – تأكيد بي حد و حصر دستورات اسلامي بر رعايت نظافت و مسائل بهداشتي در تمام ابعاد زندگي. 7 – ذكر قضيه‌اي از علّامه طهراني در اهميّت اقامۀ نماز در اول وقت. 8 – در جامعه اسلامي ميان اموري كه به فرهنگ و اصالت اسلامي خدشه وارد مي كند و اموري كه هويّت اسلامي و انساني افراد را تقويت مي‌كند بايد فرق گذاشته شود. 9 – مقتضاي عمل به دستورات اسلام و دين اينست كه مرد قيموميّت بر زن خود داشته و هر چه موجب سلب اين قيموميّت بشود جلوي آن را بگيرد. 10 – قرار گرفتن زندگي زناشويي در چهارچوب قوانين اسلام مستلزم بقاء نظام خانواده مي‌شود. 11 – زني كه بدون اجازۀ شوهرش به زيارت ائمه عليهم السلام برود اين زيارت براي او معصیت شمرده مي‌شود. 12 – اطاعت زن از شوهر در مسائل خلاف شرع از ترك واجبات تا ارتكاب محرمات حرام مي‌باشد. 13 – نظر و ديدگاه انسان نسبت به اموال خويش بايد نظر وكالتي و امانتي باشد نه نظر و ديدگاه استقلالي. 14 – حكايت مرحوم انصاري در ارتباط با خيانت نسبت به امانت.

اختصاص ملكیت حقیقى به پروردگار متعال و ائمه معصومین علیهم السلام‏

اهمیت نام ‌گذارى فرزندان در اسلام

اهميت تسميه و اسم‌گذاري  اسلام. شرح فقره: قلت يا ابا عبداللَه ما حقيقة العبودية …و لا يدبِّر العبد لنفسه تدبيراً. 1 يكي از حقوقي را كه فرزندان نسبت به والدين دارند مسأله اسم‌گذاري و تسميه مي باشد 2 كيفيت پيدايش اسامي در ملل و جوامع مختلف 3 غني‌ترين زبان‌ها داراي چه ويژگي‌هايي مي‌باشند؟ 4 هر يك از اسماء و صفات پروردگار، دلالت بر ظهور و جلوۀ خاصي از تجليات و حقائق، در وجود حضرت حق مي‌كند 5 اشتباه برخي از فلاسفه و حكماء در قائل بودن به عدم فرق بين اسامي پروردگار از نقطه نظر انتساب به پروردگار 6 تفسير آيه شريفه: ولله الاسماء الحسني فادعوه بها 7 اهميت دقت و توجه به معنا در هنگام اسم‌گذاري فرزندان 8 چرا امام حسين عليه السلام همۀ فرزندان خود را به نام علي تسميه‌گذاري كردند؟ 9 ذكر حكايتي مبني بر پاسخ متقن فردي به يكي از اهل تسنن بر اساس حديث «اِنّ اصحابي كالنّجوم» 10 سعي و تلاش بليغ معاويه در محو كردن اسم علي ابن ابي‌طالب و فضائل او از اذهان مردم 11 مراسم بزرگداشت و تجديد خاطره و احياء ذكر، اختصاص به ائمه معصومين عليهم السلام دارد 12 توضيحی راجع به فرمايش امام صادق عليه السلام: رحم اللَه مَنْ أحيي ذكرنا

آیین رستگاری

علّت عدم وصول به کمالات توحیدی عمل نکردن است. عالی‏ترین مربّی و معلّم بشریّت حضرت رسول و أمیرالمؤمنین و اولاد او علیهم السلام هستند. رسول خدا فرمود: «کسی که دو روزش یکسان باشد مغبون است». در مکتب توحید مقصد خداست و زاد و راحله، توکّل و استعانت از اوست. یکی از نتایج سلوک الی اللَه زدوده شدن غلّ و غش و کدورت‏های باطنی است. از بهترین ارمغان‏های سلوک الی اللَه بی‏تعلّقی و آسودگی خاطر و خیال است. برای وصول به مقصود باید کار و تلاش نمود . اعتماد به نفس در مقابل اعتماد به خدا، اعتماد به بت است. زندانی بودن أبناء دنیا در توهّمات و تخیّلات فاسد و باطل. أمیرالمؤمنین علیه السّلام: «قیمةُ کُلِّ امرِئٍ ما یُحسِنُه». نگاهی اجمالی به سرگذشت جنگ بدر و کفّار اسیر شده. إخبار غیبی رسول خدا به عمویش عباس در پرداخت فدیه. سالک نباید فکر خود را در امور جزئی و کوچک متوقّف نماید. باید راه خدا را با اختیار و مجاهده طی نمود . پادشاهی و اقتدار فقط از آنِ پروردگار است و او بر همه چیز تواناست. التجاء و ابتهال سالک به حضرت پروردگار. اقرار و اعتراف سالک به عجز و ناتوانی خویش و بی‏نهایتی ذات حضرت حق. حکایت زیبای بهلول و هارون. درخواست به فعلیّت رسیدن استعدادات از حضرت پروردگار.

آیین رستگاری

کتاب «رساله نکاحیه

کتاب «رساله نکاحیه» اثر ذی‌قیمت حضرت علامه آیة الله حاج سید محمد حسین حسینی طهرانی قدس سره است. در این کتاب با توجه به آیه (و لایقتلن اولادهن) مسأله کنترل جمعیت از دیدگاه قرآن و اسلام مورد تحلیل واقع شده و با بیان اینکه کاهش جمعیت ضربه‌ای سهمگین بر پیکر مسلمین است از توطئه‌ها و سیاست‌های مزوّرانۀ استکبار در جهت کاهشِ قوّت مسلمین که با بهانه تنظیم خانواده و کنترل جمعیت و با عناوين واهىِ «اقتصاد و زيبائى شهر و زندگانى راحت و مرفّه» هستى مسلمین را به باد فنا می‌دهند، پرده برداشته‌ شده است.
اهم عناوین مندرج:
• سرّ حرمت انتحار و خودکشی
• وظيفه دولت اسلام در فراهم كردن تسهيلات ازدواج
• تنها عامل مشكلات مردم، سلطۀ غرب است نه اقتصاد
• آمار مساعدت‌هاى سازمان‌هاى بين المللى و غرض اصلی آنها
• کتمانِ عوارض و خطرات بستن لوله‏‌ها توسط برخی
• تأكيد و ترغيب اسلام بر كثرت اولاد در همه ‌زمانها بوده نه فقط در زمان رفاه مسلمین
• فوائد حامله شدن زنان و مضرات بي‌شمار نازائى
• ضدّيت فلسفه اسلام و روح ايمان با كاهش جمعيت
• عدم رجوع به رأى فقهاء حتى فتواى رهبر كبير انقلاب
• مخالفت مجامع علمیِ اهل سنت با طرح تحدید نسل
• در موضوعات مستنبطه مثل (عقيم شدن در صورت بستن لوله)، تشخيص با فقيه است نه عرف!